Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı’nın (EVF 2025) İstanbul açılışında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “enerji verimliliği en temiz ve en ucuz kaynak” vurgusuyla yıllık 5 milyar dolar tasarruf potansiyeline işaret etti.
{getToc}Verimlilik Odaklı Gündem Neden Şimdi Öne Çıkıyor?
Türkiye’nin enerji ithalatı faturasının yüksek seyrettiği bir dönemde, verimlilik yatırımları talep artışını yönetmenin en hızlı ve düşük maliyetli aracı olarak öne çıkıyor. EVF’de yapılan açıklamalar; doğalgaz erişiminin 81 ile yayılması, tüketimin 2024’te 53,2 milyar m3’e yükselmesi ve 2025’te 59,5 milyar m3 beklentisiyle birlikte verimliliğin stratejik önemini yeniden hatırlattı. Gündemin COP31 hedefiyle iklim diplomasisine bağlandığını da not edelim; yakın tarihli gelişmelerde Türkiye-Avustralya ortak ev sahipliği olasılığı da masada yer aldı (COP31 ortak ev sahipliği).
Takvim, Mekân ve Açılış Çerçevesi
EVF’nin 11’incisi 6 Ekim 2025’te İstanbul’da başladı. Kamu, özel sektör, akademi ve STK’ları buluşturan etkinlikte açılışı Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptı. Program; sanayi, binalar ve kamu tarafında tasarrufu hızlandıracak somut uygulamaları ve iyi örnekleri öne çıkarıyor.
| Parametre | Hedef/Bilgi |
|---|---|
| Tasarruf Potansiyeli | Yılda 5 milyar $ |
| Enerji Yoğunluğu | 2002’den bu yana %32 iyileşme |
| Gaz Tüketimi Beklentisi | 2025: 59,5 milyar m3 |
| İthalat Ödemesi (8 Ay) | 26 milyar $ |
Öne Çıkan Başlıklar ve Rakamlar
Konuşmada doğalgaz erişiminin nüfusun %85’ine ulaştığı, Karadeniz gazının Filyos üzerinden dört milyon haneyi beslediği ve bu sayının 2026’da sekiz, 2028’de 16 milyon haneye çıkacağı hedefi paylaşıldı. Petrol tarafında ise tüketimin günlük ~1 milyon varil, yerli üretimin 160 bin varil seviyesinde olduğu belirtildi. Nükleer tarafta Akkuyu’da ilk elektrik için “çok kısa süre” vurgusu yapılırken, küçük modüler reaktörler de dâhil olmak üzere ileri reaktör teknolojilerinde işbirliği niyeti öne çıkarıldı. Bu çerçeve; şebeke ve fiyatlara yansıyan talep baskısını yumuşatma amacıyla verimlilik yatırımlarını tamamlayıcı bir araç olarak konumlandırıyor. Elektrik piyasasında son dönemdeki fiyat oynaklıkları da bu ihtiyacı görünür kılıyor (bkz. piyasa dengelenmesi ve güncel spot fiyat içeriklerimiz).
Politika ve Piyasa Etkileri: Kısa Yol Haritası
Verimlilik hedefinin somutlaşması; sanayi proseslerinde ısı geri kazanımı, motor-sürücü modernizasyonu, atık ısıdan elektrik, bina kabuğu ve ısıtma-soğutma optimizasyonu ile kamu binalarında performans sözleşmeleri gibi kalemlerde hızlanma gerektiriyor. Finansman ayağında yeşil kredi/performans bazlı sözleşmeler, karbon muhasebesi ve raporlama çerçevelerinin yaygınlaşması kritik. YEKDEM sonrası dönemde tüketim tarafı esnekliği ve talep tarafı katılımıyla birlikte verimlilik yatırımları, PTF-SMF oynaklığını sınırlamaya yardımcı olabilir.
Verimlilik, arz yatırımlarının yerini almaktan ziyade onları tamamlar. Kısa vadede sanayi ve binalarda düşük asılı meyveler (LED, motor sürücüler, izolasyon) hızla devreye alınmalı; orta vadede dijital izleme ve yapay zekâ destekli yönetimle kalıcı tasarruf sağlanmalıdır. {alertInfo}
Uygulamada Somut Adımlar
T+0–90 gün: En yoğun tüketim hatları için enerji etütleri; ölç-doğrula kurgusu, proje havuzu. T+90–180 gün: EPC/ESCO sözleşmeleri; geri ödeme süresi ≤3–5 yıl olan projelerin devreye alınması. T+180–365 gün: Sürekli izleme (EMS), üretim planına entegre bakım ve işletme optimizasyonu. Bu hattın, iklim hedefleri ve COP31 süreciyle de uyumlu yürütülmesi beklenir.
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, EVF-2025
