Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), enerji ve çevresel piyasalarda şeffaflık standartlarını yükselten “Enerji Piyasaları ve Çevresel Piyasalarda Şeffaflığa ve Piyasa Bozucu Davranışlara İlişkin Yönetmelik Taslağı”nı kamuoyunun görüşüne açtı. Bu adım, piyasa güveni ve dijital gözetim altyapısı açısından kritik bir eşik.
Arka Plan ve Neden Şu Anda Öne Çıkıyor
Türkiye enerji piyasaları özelliklede elektrik, doğal gaz, emisyon ve çevre ürünleri ekseninde hızlıca büyüyor ve dönüşüyor. Bu kapsamda işlem hacimleri artarken bilgi eşitsizliği, piyasa bozucu davranışlar ve manipülasyon riski de yükselmiş durumda. EPDK da bu durumu adresleyecek düzenleyici altyapıyı devreye sokuyor.
Taslağa göre; piyasa işletmecileri ile katılımcılar, enerji veya çevre ürünlerinin ticaretini etkileyen olay ya da durumlardaki bilgileri zamanında ve düzgün biçimde kamuoyuyla paylaşmakla yükümlü olacaklar. Böylelikle bilgi asimetrisi, yani bazı tarafların diğerlerinden daha erken veya eksiksiz bilgiye sahip olması durumu, azaltılmak amaçlanıyor.
Taslağın Öne Çıkan Hükümleri
- “Şeffaflık Platformu” ve “Dâhili Bilgi Platformu” adı altında veri paylaşımı mekanizmaları kurulması planlanıyor.
- Piyasa bozucu davranışlar üç ayrı kategoride tanımlandı: bilgi gizleme, bilgi suiistimali ve piyasayı yanıltıcı işlemler/manipülasyon.
- Yaptırım öngörüleri devreye giriyor: Bilgiyi zamanında açıklamayanlara, bilgiyi lehine kullananlara veya piyasa dengesini bozucu işlemlere karışanlara cezai müeyyideler öneriliyor (örneğin bazı kaynaklara göre 20 milyon TL’ye kadar).
- İlgili taslak 31 Ekim 2025 tarihine kadar kamuoyu görüşüne açıldı.
Neden Bu Düzenleme Kritik
Bu adım, üç açıdan sektörde kılı kırk yarar:
- Piyasa güveni ve yatırım ortamı: Bilgi eşitsizliği, yatırımcı algısını zedeler. Şeffaflık arttıkça güven yükselecek; bu da yenilenebilir enerji, enerji depolama, şebeke teknolojileri gibi alanlara yatırımcı akışını hızlandırabilir.
- Veri ve dijital altyapının yükselişi: Enerji sektöründe artık sadece üretim/güç değil, veri havuzu, izleme sistemleri, gözetim mekanizmaları belirleyici olacak. Bu düzenleme, dijital gözetim ihtiyaçlarını tetikliyor.
- Yeşil dönüşüm & çevresel piyasalar: Taslak yalnızca elektrik ve doğal gazı değil çevresel piyasaları da kapsıyor. Karbon ticareti ya da emisyon izleme gibi işler için regülasyonel çerçeve gelişecek — bu da Türkiye’nin sürdürülebilir enerji stratejisi açısından önemli.
Stratejik Fırsat ve Riskler
Fırsatlar
- Enerji şirketleri, şeffaflık ve iyi yönetişim konularındaki altyapılarını güçlendirerek “öncü piyasa katılımcısı” statüsü kazanabilir.
- Veri altyapısı, izleme sistemleri, siber güvenlik çözümleri gibi destekleyici hizmetlerde yeni iş modelleri doğabilir.
- Yenilenebilir enerji, depolama ve şebeke yatırımlarında yatırımcı açısından “rejim riski” azalabilir; bu da finansman maliyetlerini düşürebilir.
Riskler
- Orta-küçük ölçekli üreticiler veya hizmet sağlayıcılar için uyum maliyeti artabilir; özellikle teknoloji ve personel yatırımı gerekebilir.
- Yaptırımların kesin ve net biçimde tanımlanmamış olması kısa vadede belirsizlik yaratabilir ve yatırım kararlarını geciktirebilir.
- Veri güvenliği ve rekabet hukuku boyutunda yeni riskler ortaya çıkabilir — şeffaflık ile ticari sırların korunması arasında denge kurulmalı.
“Bilgi eşitliği olmayan bir enerji piyasasında gerçek rekabet ve güven sağlanamaz.”
Yazar Notu: Bu düzenleme taslağı, Türkiye enerji piyasasının regülasyonel altyapısının bir aşama daha ileriye geçtiğini gösteriyor. Şeffaflık ve veri gözetimi öncelikli hale geliyor. Bu süreci yakından izleyip strateji oluşturmak önemli.
| İlgili Öğe | Kapsam | Beklenen Etki |
|---|---|---|
| Bilgi açıklama yükümlülüğü | Enerji ve çevre ürünleri ticareti | Artan şeffaflık, azalan bilgi asimetrisi |
| Yaptırım seviyesi | 2 milyon TL → 20 milyon TL’ye kadar | Caydırıcılık artışı |
| Piyasa gözetimi birimleri | EPİAŞ + TEİAŞ bünyesinde | Dijital izleme kapasitesi artışı |
Sonuç ve Öneriler
Bu düzenleme ile birlikte artık sadece “kurulu güç” ve “yeni santral yatırımı” değil, piyasa işlemlerinin güvenilirliği, veri açıklama altyapısı ve regülasyonel olgunluk da öne çıkıyor. Enerji sektörü paydaşları için şu adımlar kritik:
- Taslağın etkilerini değerlendirin ve kurumsal uyum stratejisi geliştirin.
- Veri altyapısı, izleme sistemleri veya gözetim teknolojileri gibi alanlarda iş modeli geliştirmeyi önceliklendirin.
- Yatırım kararlarını alırken yalnızca teknik ve ekonomik değil, piyasa şeffaflığı ve bilgi riski gibi düzenleyici unsurları da dikkate alın.
Kaynak: Anadolu Ajansı (AA), Türkiye Gazetesi
Yayın Tarihi: 19 Ekim 2025
İlgili İçerikler:
