Türkiye’nin elektrik üretimi 2024’te daha dengeli bir karmaya oturdu; 2025’e 120 GW üzeri kurulu güç ve yenilenebilir ağırlıklı büyüme ile girildi. Bu görünüm, fiyat sinyallerinde esneklik yatırımlarını öne çıkarıyor.
{getToc}Resmi tablo: 2024 üretim karması ve devreden miras
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre 2024 üretimi; kömür %34,7, doğal gaz %18,9, hidrolik %21,1, rüzgar %10,4, güneş %8,7, jeotermal %3,1 ve diğer %3,1 oldu. Bu dağılım, hidrolik mevsimselliğine duyarlı bir sistemde rüzgar/güneş payının artık çift haneli kalıcı seviyelere yerleştiğini gösteriyor. 2025 Ağustos sonunda kurulu güç 120,8 GW eşiğini aşmış durumda; artışın lokomotifi yine güneş ve rüzgar.
Saatlik karışım → fiyat sinyali
Saatlik üretim kompozisyonu rüzgarın kuvvetli, hidronun zayıf olduğu günlerde PTF/SMF dinamiklerini belirgin etkiliyor. Güçlü rüzgar saatlerinde fiyatların yumuşaması; düşük rüzgar ve sınırlı hidro dönemlerinde ise marjinal maliyetlerin yükselmesi, “karmaya bağlı fiyat rejimi”ni pekiştiriyor. Bu çerçevede GOP–DGP dengelenmesi analizimiz, üretim-tüketim eşleşmesinin oynaklığa etkisini detaylandırıyor.
| Kaynak | 2024 Üretim Payı (%) |
|---|---|
| Kömür | 34,7 |
| Doğal gaz | 18,9 |
| Hidrolik | 21,1 |
| Rüzgar | 10,4 |
| Güneş | 8,7 |
| Jeotermal | 3,1 |
| Diğer | 3,1 |
Esneklik ihtiyacı ve yatırım iştahı
Değişken üretim payı yükseldikçe, yan hizmetler ve esnek kapasite ihtiyacı artıyor. Depolama, talep tarafı katılımı ve hızlı devreye giren gaz üniteleri, üretim-tüketim dengesini daha düşük maliyetle sağlamanın ana aracı. Nakit akışı görünürlüğü açısından YEKDEM güncellemeleri ve uzlaştırma süreçleri portföy yönetiminde kritik referans olmaya devam ediyor.
Politika–piyasa kesişimi: bağlantı süreçleri ve şebeke
Kurulu güç artışı sahada bağlantı süreçlerinin öngörülebilirliğine bağlı. Dağıtım seviyesinde kapasite ilanlarının düzenli/şeffaf yapılması bekleyen proje stokunu eritiyor. Lisanssız taraftaki tıkanıklıklar ise yatırım ritmini yavaşlatabiliyor; ayrıntılar için lisanssızda kapasite analizimize bakılabilir.
Özet görüş: 2024 karması, 2025’te daha rasyonel fiyat sinyallerine dönüştü. Esneklik kapasitesi (depolama + talep esnekliği) ve bağlantı süreçlerinde iyileşme, yenilenebilir artışını kalıcı maliyet avantajına çevirecek. {alertInfo}
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı • TEİAŞ Aylık Raporları • EPİAŞ Şeffaflık Platformu
